Podziemia. Subterra incognita
Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, otwarcie wystawy 17 lutego
Nowoczesny świat od czasów rewolucji przemysłowej istnieje dzięki ścisłemu związkowi z tym, co pod ziemią – od kilku tysięcy lat, a szczególnie intensywnie od końca XVIII wieku eksploatujemy nie tylko jej powierzchnię, ale to, co skrywa się głęboko pod nami. Podziemia, kopalniane szyby i korytarze tworzą ukryty fundament naszej rzeczywistości, fundament tyleż realny, co fantazmatyczny, zaludniony ciałami górników, ale też istot nadnaturalnych, czasem przyjaznych, a znacznie częściej groźnych.
Historia regionu od ponad dwóch stuleci opiera się na ścisłej relacji z podziemiami. Wydobycie węgla, a także rud żelaza, cynku i ołowiu oraz złóż piasku i kamienia, zmusiło do odsłonięcia wielu warstw podziemi, które stały się widoczne, niejako wyszły na powierzchnię. W ramach wystawy chcemy pokazać doświadczenie czasu głębokiego – doświadczenie dalekiej przeszłości krążące między wiedzą geologów a fantazją górników, szczególnie dziś, gdy wydobycie węgla dobiega końca, nasze podziemia wymagają ponownego przemyślenia.
Tą wystawą chcielibyśmy podziemia uczynić przestrzenią tyleż poznaną, co zapoznaną – obecną w kulturowej świadomości, a jednocześnie z niej wypieraną. Pokazanie w jednym miejscu różnych aspektów podziemi, a szczególnie tych, związanych z górnictwem węgla kamiennego, pomoże – mamy nadzieję – rozwinąć autorefleksję nad specyficznym doświadczeniem regionu, który na ich bogactwie przez wiele dekad budował swoją tożsamość, a dziś zmaga się z długofalowymi efektami eksploatacji.
Wystawa „Podziemia. Subterra incognita” będzie istotnym wkładem konsorcjum uczelni w tworzeniu Katowic jako stolicy nauki. Przygotowują ją zjednoczone siły naukowe – Akademii Sztuk Pięknych oraz Uniwersytetu Śląskiego. Wystawą chcemy zainicjować laboratorium wiedzy środowiskowej regionu. Ten nowy pomysł, zapoczątkowany pracami nad zmianą myślenia o katowickiej rzece Rawie, ma się przerodzić w systematyczną współpracę uczelni nad degradacją środowiska regionu poprzemysłowego i sposobami ratowania go. Tworząc to laboratorium, głęboko wierzymy w uzdrowicielską moc nauki, kultury i sztuki, które potrafią intensywnie i inspirująco oddziałać na społeczeństwo, politykę i jej przemiany.
